مراحل اجراي ساختمان به چند دسته زیر تقسیم می شود:
فصل اول
پی سازی :
۱) گود برداری
۲) پی کنی
۳) بتن مگر
فصل دوم
آرماتور بندی :
۱) بستن آرماتور
۲) خم کردن آرماتورها
۳) وصله کردن آرماتورها
۴) آرماتورهاي ريشه يا انتظار
۵) چگونه شبكه ميلگرد ستون را به ريشه وصل كنيم
فصل سوم
قالب بندی و بتن ریزی :
۱) قالب بندی
۲) انواع قالب
۳) بازکردن قالب
۱-۲ قالب بندی پی
۲-۲ قالب بندی ستونها
۳-۲ قالب تیرهای اصلی
۴-۲ قالب سقف ها
فصل چهارم
مطالب عمومی ساختمان :
۱) بتن مگر
۲) دیوار زیرزمین
۳) دیوارســازی
۴) هشته گیر
۵) ملات
۶) سقــف
۷ ) شمشه گیری
۸) سنگ قرنیز
۹)کف سازی نهایی
۱۰) سرویس ها
۱-۱۰) بتن سبک برای شیب
۲-۱۰) یـــک لایــه ماسه و سیمان
۳-۱۰) قیرو گونی
۴-۱۰) فـرش کـف
فصل اول مراحل اجراي ساختمان
فصل اول :پی سازی
نخـستن مرحله در اجرای یک ساخـتمان پی سـازی می باشد که این کار باید بعد از گود برداری وپی کنی انجام گیرد .همانطورکه می دانیم در زمینهای خوب حداقل عمق پی های نوادی در حدود ۵۰ سانتی متر می باشد . و اگردراین عمق زمین بکر در دسترس نباشد باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه دهیم .
۱) گود برداری : بعد ازپیاده کردن نقشه و کنترل آن را صورت لزوم اقدام به گود برداری می نماید گود برداری برای آن قسمت از ساختمان انجام می شود كه در طبقات پائین تراز ترازکف طبیعی زمین ساخته می شوند مانند موتورخانه ها وپارکینگ ها وانبارها وغیره …
در موقع گود برداری چنان که محل گود برداری بزرگ نباشد از وسایل معمولی مانند بیل وکلنگ و فرغون استفاده می شود برای گود برداریهای بلند و بزرگتراستفاده از بیل وکلنگ مقرون بی صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود
در اینگونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن به خارج کارگاه معمولا از سطح شیب دار استفاده می شود
بدین طریق که در ضمن گود برداری سطح شیب داری درکف گود برداری برای عبور کامیون و غیره ایجاد می گردد و بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله دستی گود برداری می شود .
۱-۱) تا چه عمقی گود برداری را ادامه می دهیم : ظاهرا حداکثر عمق مورد نیاز برای گود برداری تا روی پی می باشد
بعلاوه چند سانتی متر برای فرش کف و عبور لوله ها که دراین صورت باید محل پی ها را با دست خاکبرداری نموده و بهتر است
گود برداری را تا زیر سطح پی ادامه دهیم زیرا در این صورت اول برای قالب بندی پی ها آزادی عمل بیشتری داریم در نتیجه پی ها تمیزترودرست ترخواهد بود .
۲) پی کنی : اصولا پی کنی با دودلیل انجام می گیرد .
۱-۲) دسترسی به زمین بکر
۲-۲) برای محافظت پایه ساختمان
۱-۲) با توجه به اینکه کلیه بار ساختمان بوسیله دیوارها وستونها به زمین منتقل می شود
در نتیجه ساختمان باید روی زمینی که قابل اعتماد باشد و قابليت تحمل بار ساختمان را داشته باشد بنا گردد .برای دسترسی به چنین زمینی ناچاربه ایجاد پی برای ساختمان می باشیم .
۲-۲) برای محافظت پایه ساختمان وجلوگیری از تاثیرعوامل جوی در پایه ساختمان باید پی سازی نماییم.
در این صورت حتی در بهترین زمینها نیز باید حداقعل پی هایی با عمق ۴۰تا ۵۰سانتی متر حفر کنیم
پس در این صورت پی کنی یکی از عوامل مهم در ساختمان سازی است تا یکی ازریشه های اصلی ساختمان به حساب می آید
۳-۲) بتن مگر: بتن مگرکه به آن بتن لاغر یا بتن کم سیمان نیز می گویند اولین قشر پی سازی می باشد و مقدار سیمان در بتن مگر در حدود ۱۰۰الی ۱۵۰کیلوگرم در متر مکعب است بتن مگر درپی سازی با دو دلیل انجام می گیرد.
۱- برای جلوگیری از تماس مستقیم بتن اصلی با خاک : وعلت اینکه بتن اصلی با خاک نباید با همدیگر تماس پیدا کنند این است که در خاک معمولا مواد زائد زیادی وجود دارد که مسرورزمان می تواند بتن ما را خورده وباعث پوسیده شدن آرماتورهای بتن اصلی ما گردد .
۲- برای رگلاژ کف پی و ایجاد سطح کافی برای ادامه پی سازی : وقتی زمین ها پستی وبلندی زیادی داشته باشد ویا اگر زمین ما هنگام گود برداری یا پی کنی به پستی وبلندی تبدیل شده باشد ما قبل از ریختن بتن مگر آن را رگلاژی کنیم وزمین را برای بتن مگر آماده می کنیم
و بتن مگر دیگر این بحران را به خوبی بر طرف می کند وهمه زمین را در هنگام پی رادیه و پی های زمین را در هنگام پی های نوازی هم کد می کند وآن را تصحیح می کند .
ضخامت بتن مگر در حدود ۱۰سانتی متر بوده و معمولا قالب بندی از روی بتن مگر شروع می شود .
فصل دوم مراحل اجراي ساختمان
فصل دوم
آرماتور بندی
کلیه مصالح بنائی ازجمله بتون تاب وتحمل کشش را نداشتند ودراندک مدت درمقابل نیروی کششی ازهمدیگر گسیخته میشوند و حداکثر نیروی که بتون می تواند تحمل نماید ۳۲کیلوگرم برسانتی مترمربع میباشد
و این در صورتی است که بتن با مشخصات عالی ساخته شده باشد که دركارگاه های معمولی کمتر می توان به این نتیجه رسید برای اینکه تاب تحمل نیروی کششی در بتن را درحد دلخواه برسانیم ازفولاد که معمولا به صورت میله گرد آجدار یا ساده می باشد استفاده می کنند
در مقاطعی که بتن تحت تاثیر نیروی کششی باشد فولاد گذاری میشود. فولاد آلیاژی است که از آهن کربن تشکیل شده هر قدر درصد کربن بیشـتر باشد فولاد سخـت تر و شکننده تر شده و خاصیت شکل پذیری آن کمتر می شود
فولادی که در ساختمان مصرف می شود باید به راحتی شکل پذیر باشد تا همیشه و همه آنها بصورت دلخواه وسرد خم شوند باید توجه داشت که سطح فولاد کاملا تمیز بوده و عاري از مواد خارجی باشد
در نقشه های ساختمانی میله گرد ساده را با علامت Ø و میله گرد آجدار را با علامتΦ نشان میدهند و میله گرد را با قطرآن می خوانند مثلا میله گرد نمره ۱۸میله گردی است که قطر آن ۱۸ میلی متر می باشد
و در بازار میله گرد به قـطرهای۶- ۸-۱۰وجود دارد و میله گردها معمولا به طول ۱۲ و یا کلافی به بازار عرضه می شود .
۱- بستن آرماتور:
آرماتوربندی از حساس ترین و با دقت ترین قسمتهای ساختمانی نتونی میباشد زیرا همانطوری که قبلا گفته شد کلیه نیروهای کششی در ساختمان بوسیله میله گردها تحمل می شود
بدین لحاظ در اجرای آرماتور بندی ساختمانیهای بتونی باید نهایت دقت و حوصله به عمل آید برای تعین تعداد میله گردها آرماتورها و تعیین قطر آنها از دو راه که یکی محاسـبه ودیـگری آئیـن نامه اسـت استفاده می کنیم .
در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتونی قطر میله گردها را تعین نموده ودر نقشه های مربوط مشخص می نماید .
كارگاه آرماتور بندی باید درقسمتی از كارگاه اصلی تشکیل شود که در كارگاههای کوچک آرماتورها را با دست خم می نماید .
مسئول كارگاه باید از روی نقشه ها تعداد و شکل هر آرماتور تعین نموده و کارگران داده خم کردن هر کدام را زیر نظر داسته باشد تا همه مشخصات از جمله (خم کردن – نحوه کردن و زوایه خم کردن و طول قلابها ) طبق نقشه انجام شود
ومیله گردها باید عین نقشه باشد ونوع آنها هم باید با نقشه ها مطابقت داشته باشد آجدار یا ساده میله گردهای نمره پائین مثلا نمره ۸و۱۰که گاهاً به صورت کلاف به كارگاه آورده می شوند اینها را باید قبلا به طولهای مناسب بریده و بوسیله کشیدن صاف نموده و آنگاه مصرف نماید یا به آنها شکل دهند .
نکته : آرماتورها باید طوری به هم بسته شوند تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورده وجابجا نشوند
وفاصله آنها ازیکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتن به راحتی از بین آنها رد شده در جای خود قرار گیرد و معمولا برای بستن آرماتورها در گوشه ها از ۸ودر وسطها از ساده استفاده شود .
۲– خم کردن آرماتورها :
بعلاوه آرماتورهای تا قطر ۱۲میلی متر را می توان با آچار(گوساله f ) وبا دست به راحتی خم نموده ولی آرماتورهای بزرگتر از۱۲میلی متر براحتی خم نمی شوند وتا قطر ۲۵ را به طوری با دست می توان خم کرد با فشار زیاد ولی آرماتورهای بزرگتر از آن را با دست به هیچ نحو نمی توان خم نمود
وباید با دستگاهای مکانیکی مجهز به فلکه خم شود و قطر فلکه خم مناسب با قطر آرماتور بوده و باید به وسیله مهندس محاسب و مهندس كارگاه تعین شود
وکلیه آرماتور ساده باید به صورت قلاب در آورده و به قلاب ختم کنیم ولی آرمـاتورهای ساده را می توان به صورت گونیا در آورد وخم کرد و سرعت خم کردن آن باید متناسب با درجه حرارت محیط باشد و از خم کردن آرماتورها در حرارت کمتر از ۵درجه سانتی گراد خوداری نمود
و نباید میله گردهای خم شده را دوباره باز کرد و در جای دیگر استفاده شود ودر مواقع ضروری باید باز کردن خم ها با نظر مهندس ناظر باشد. ومعمولا گونیا هایی که برای هرآرماتورمی زنندحداقلDB12می باشد یعنی۱۲ برابرقطر میله گرد باید خم شود مثلا آرماتورهای نمره ۱۸ باید بدین صورت خم شود و خم آنها ازپشت خم تا اینها این قدر باشد.
mm6/2=18×۱۲ ۱۸حداقل ۲۲میلی متر هنگامی که می خواهیم برای خاموتها قلاب بزنیم باید قلاب با زاویه ۱۳۵ درجه خم شود و زاویه داخلی آن۴۵۰ باشد تا دو قلاب بصورت موازی همدیگر قرار گیرند و در داخل بتن اصلی پوشانده شوند .
نکته : همه آرماتور باید به صورت سر خم شود واز خم کردن آرماتورها بوسیله حرارت خوداری شود .
۳- وصله کردن آرماتورها :
باید توجه داشت که میله گردهای که به بازار عرضه می شود طول آنها ۱۲متر می باشد
ودر بعضی از قسمتهای ساختمانها که طول آنها از ۱۲متر بیشتر میباشد برای یکپارچه شدن تیر یا ستون یا پوتره اتصالی باید انجام دهیم
و باید آن اتصال وصالی که میله گردها باهم دارند حدالمقدور این وصال به حداقل برسد
یعنی طول هم پوشانی میله گردها با همدیگر طوری باشد که حـداقل کشـش تیر را تحمل کند در واقع ما ناچارا این اتصـال را انجام می دهیم
و یا اگر از افت و ریز آرماتورها جلوگیری کنیم با نظر مهنس ناظر طبق هم پوشانی در نقشه ها از تکه های بریده استفاده می کنیم در واقع ما باید در هنگام برش طوری اندازه ها را با هم جور کنیم که ریزش آنها زیاد نباشد.
و این اتصالات باید در جائی باشد که تنش در آنها حداقل باشد و باید توجه داشت باشیم
که کلیه آرماتورها در یک مقطع وصالی نباشد یعنی اتصال را یک در میان انجام دهیم
و اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتونی اغلب بصورت پوتيني بوده و با روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود .
این نوع اتصالها و وصله ها برای آرماتورهای تا نمره ۳۲ مجاز می باشد.
و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنارهم قرار داده و بوسیله سیم آرماتوربندی به همدیگر متصل می نمایند
طول روی هم آمدن دو قطعه باید به اندازه قید شده درنقشه باشد
و چنانچه در نقشه ها قید نگردیده باشد باید به وسیله مهندس ناظرکارگاه تعیین شود این طول معمولا۴۰ برابرقطر میلگرد مصرفی است.
۴- آرماتورهای ریشه یا انتظار :
آرماتورهای ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون بکار می رود باید
تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از ۲۵/۱ متر تجاور کند می توان فقط ۴عدد آرماتورهای گوشه های ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داد و بقيه آرماتورهای ستون را به اندازه صافی داخل بتن پی نمود
و کلیه آرماتورها ریشه باید در انتهای دارای خم۹۰۰باشند .واین آرماتورها به صورت خاموت به یکدیگر متصل شوند
ودر داخل پی به خوبی مستقر شوند و یا به عبارت دیگر باید خاموتهای ستون تا داخل پی ادامه یابد
وطول آن قسمتی از آرماتور ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میلگردهای ستون به آنها بسته شوند
این کار به وسیله مهندس محاسب تعیین می گردد ولی هیچگاه نباید از۵۰ الی ۶۰ سانتی متر کمتر باشد .
۵- چگونه شبکه میلگرد ستون را به ریشه وصل کنیم :
بعد از فونداسيون وگذاشتن ميلگردهاي ريشه اگر بخواهيم ميلگردهاي ستون را در كنار ميلگردهاي ريشه قرار دهيم
به اندازه كلفتي ميلگرد ريشه ستون از محور خود منحرف گردد .
بهتر آن است كه آرماتورهاي ستون انحناي كوچكي ايجاد كنيم تا ستون درست درمحل محور خود قرار گرفته و كوچكترين انحرافي نداشته باشد اين انحنا بايد به اندازه قـطر ميله گرد ستـون باشد
و آنها را در زمين اگر كوچك باشد و سبك باشد با سيم آرماتور بندي محكم مي كنيم و با خاموتهاي ستون آن را به يك شبكه تبديل مي كنيم و بعد از بتن ريزي پي قفسه آرماتورهاي ستون را كه ازقبل آماده نموده اند. آرماتورهاي ريشه متصل مي كنيم
اين كار بايد حداقعل ۳-۴ روز بعد از بتن ريزي پي انجام شود زيرا در غير اين صورت با توجه به اينكه بتن پي هنوز هنوز سخت شده است در اثر لنگر آرمـاتورهاي ستون ميـله گردهاي ريشه از جاي خود تكان خورده وپي متلاشي مي شود
و بعد از بتن آرماتورهاي ستون براي تثبيت موقعيت هر ستون ابعاد آن را به وسيله تيرهاي چوبي در پاي ستون مشخص مي نمايند
و بايد توجه داشت كه هيچ وقت نبايد براي تثبيت ابعاد ستون با ريختن در پاي آن اقدام نمود و يا با ريسمان رنگ ابعاد ستون را خط مي زنند تا قالب را برروي آن قراردهند.
مقطع اغلب ستونها در ساختمانهاي معمولي مربع يا مستطيل ميباشد گاهي نيز دايره يا چند ضلعي ميباشد در حال عرض مقطع ستون نبايد از۲۰سانتي متر كمتر و همچنين سطح مقطع آن نبايد از۶۰۰ سانتي متر كمتر باشد .
آرماتورهاي طولي و عرضي ستونها طوري بايد به هم يافته شوند كه در موقع حمل ونقل وكار گذاشتن وبتن ريزي خطر جابجا شدن آرماتورها ودور و نزديك شدن آنها از همديگر وجود نداشته باشد
و حداقل قطر آرماتورهاي طولي ۱۴ميلي متر و حداقل تعداد آرماتورهاي طضخامت بتنولي در مقاطع مربع و سريع مستطيل ۴عدد و در مقطع دايره ۶ عدد ودر مقطع چند ضلعي تعداد اضلاع ميباشد.